Markt voor hergebruik van betonnen liggers heeft een lange weg te gaan
Rijkswaterstaat laat dit jaar honderden betonnen liggers ‘oogsten’ tijdens de sloop van bruggen en viaducten in de A9 tussen Badhoevedorp en Holendrecht. Ze worden tijdelijk opgeslagen en later hergebruikt voor de bouw van nieuwe viaducten in de A44. Het bespaart veel uitstoot en zou technisch gezien veel vaker kunnen, zeggen deskundigen. Waarom gebeurt dat dan nog niet?
“We zijn nu eigenlijk nog aan het oefenen”, zegt projectleider Ruud Nijland van Rijkswaterstaat tegenover een verslaggever van Trouw op de opslagplaats in IJmuiden. Hier zijn de eerste oude betonnen liggers eerder dit jaar afgezet. In totaal worden er 360 stuks uit oude viaducten in de A9 gehesen, waarvan 220 een tweede leven krijgen in de A44, voornamelijk voor de bouw van de nieuwe Kaagbrug.
Technisch gezien kan het prima. De lange betonnen balken, met een H-vorm of omgekeerde T-vorm, passen goed in het ontwerp van nieuwe viaducten. De oude viaducten waaruit ze worden geoogst zijn 40 tot 50 jaar oud, terwijl de liggers vaak meer dan 100 jaar meegaan. Sterker nog: ze blijven eeuwig uitharden, aldus Nijland. “Zo’n ‘tweedehandsje’ is dus eigenlijk sterker dan een nieuwe ligger.”
Duurzamer is het ook. Vroeger gingen liggers zoals deze allemaal naar de sloop. Veel van de uitstoot en grondstoffen die nodig zijn om ze te produceren raakten daarmee verloren. Nu staan bouwbedrijven, infrabeheerders en betonproducenten onder druk om te vergroenen. Meer hergebruik wordt al jaren gezien als de logische volgende stap. Een makkelijke stap blijkt het tot nu toe echter niet.
Artikel gaat verder na de foto. © via Rijkswaterstaat
Het koppelen van vraag en aanbod
“Hergebruik is vooral organisatorisch ingewikkeld”, vertelt universitair docent Tom Coenen, die in de afgelopen jaren zijn proefschrift schreef over circulaire infrastructuur, tegenover Trouw. “Je moet bijvoorbeeld verschillende sloop- en bouwprojecten aan elkaar koppelen.”
Als een oude ligger nog niet is gesloopt op het moment dat je hem nodig hebt, dan kan je de oude ligger natuurlijk niet gebruiken. Sloop je de oude ligger te vroeg, dan moet die ergens worden opgeslagen, wat meer transport en dus uitstoot kan opleveren. Om nog maar niet te spreken van de kosten. Dat vertelde de stichting Insert, die werkt aan een circulaire marktplaats voor bouwmaterialen, eerder tegenover Infrasite.
Het is dus belangrijk om het aanbod van een oude ligger (de sloop van een oud viaduct) te timen met de vraag naar de ligger (de bouw van een nieuw viaduct). Dit geldt niet alleen voor het hergebruik van liggers, maar ook voor het hergebruik van bestratings- en andere bouwmaterialen.
Artikel gaat verder na de foto. © via Rijkswaterstaat
Meer coördinatie nodig
Het lijkt goed te gaan bij het project van Rijkswaterstaat, maar hier is de schaal beperkt: de liggers worden uitgewisseld tussen twee eigen projecten, het werk aan de A9 en de A44. Om echt efficiënt te kunnen werken, heb je volgens Nijland een grotere schaal nodig. Met meer vraag, aanbod en gestroomlijnde processen om die twee bij elkaar te brengen.
De projectleider sluit niet uit dat bedrijven in de toekomst een veel grotere rol gaan spelen. Bijvoorbeeld door een grootschalige opslag voor oude materialen aan te bieden. Coenen denkt dat die rol ook kan worden vervuld door verschillende overheden, zoals meerdere gemeenten en provincies, in plaats van Rijkswaterstaat alleen.
Overheden moeten sowieso meer gaan coördineren om het echt van de grond te krijgen, vertelt hij tegenover Trouw. “Er bestaan nog veel verschillende definities van wat circulariteit precies is. Zo kunnen marktpartijen hier niet goed op inspelen. Bouwbedrijven gaan niet investeren in het hergebruik van liggers als de overheid over tien jaar kan besluiten om alles met biobased materialen te gaan doen. Er is meer coördinatie nodig.”
Lees ook:
