‘Er moet écht iets veranderen om de kwaliteit van de Nederlandse infrastructuur te behouden’
Met het Manifest Infra geven 26 infrapartijen de aanzet tot een compleet andere aanpak van de gigantische renovatie-opgave voor infrastructuur in Nederland. Leonie Koops van Witteveen+Bos en Bart Smolders van Heijmans leggen in gesprek met Infrasite uit waarom doorgaan op de huidige manier niet gaat werken en dat verandering bovendien snel moet plaatsvinden, omdat het anders simpelweg te laat is.
De Nederlandse infrastructuur is van hoge kwaliteit en staat daar ook wereldwijd om bekend. Het is echter niet vanzelfsprekend dat dit zo blijft. Veel naoorlogse civiele kunstwerken zijn inmiddels verouderd. Bovendien is er meer en zwaarder verkeer dan waar de objecten destijds op zijn ontworpen. Honderdduizenden bruggen, viaducten, sluizen en andere kunstwerken moeten de komende jaren en decennia worden gerenoveerd. En daar is een meer centrale en innovatiegerichte aanpak voor nodig. Dat is waar 26 bouwbedrijven, overheden en kennisinstellingen voor pleiten in het onlangs gepubliceerde Manifest Infra.
Bekend beeld: ingestorte kademuren
Bart Smolders, directievoorzitter Infra bij Heijmans en sectorhoofd Infrastructure & Mobility Leonie Koops van Witteveen+Bos leggen uit waarom nu van koers veranderen essentieel is om de infrastructuur in Nederland op het huidige hoge niveau te houden. Smolders neemt daarbij Amsterdam als voorbeeld.
“We kennen allemaal de beelden van de ingestorte kademuren in de hoofdstad. De gemeente Amsterdam is volop bezig met onderzoek en innovatie. Want met het huidige vervangingstempo van vier kilometer kademuur per jaar duurt het ongeveer honderd jaar om alle kademuren in de stad aan te pakken. En die tijd is er niet. Dat is exemplarisch voor de hele renovatie-opgave van bruggen en andere kunstwerken in Nederland. Doorgaan op de huidige manier gaat gewoon niet werken.”
Het artikel gaat verder onder de foto
Die boodschap van het Manifest Infra is nadrukkelijk gericht aan de infrasector zelf. Smolders: “Wij zijn de professionals die de renovatie-opgave invullen, maar er moet wel iets gebeuren om dat voor elkaar te krijgen.” Leonie Koops geeft aan dat dit besef breed leeft; het manifest moet helpen inzien dat het een gedeelde uitdaging is. “Op allerlei plekken zie je dat mensen de problematiek herkennen en bespreken. Het Manifest Infra wil de spotlights op al die losse deeltjes zetten zodat er een gemene deler ontstaat, en daarmee een andere aanpak. Op dat idee is al heel veel positieve respons gekomen uit de sector.”
Die andere aanpak is niet iets waarvoor alle tijd kan worden genomen, benadrukt Koops. “Onder al die hoogwaardige infrastructuur bevinden zich verouderde constructies die niet berekend zijn op de belasting van nu. Onder de oppervlakte is er sprake van een niet te onderschatten probleem en we willen niet wachten tot het een keer echt misgaat.”
Versnellen, verduurzamen en behouden
Bij de aanpak die de 26 partijen voor ogen hebben, staan innovatie en opschaling centraal. Dan kan het vervangingstempo omhoog, met maximale benutting van de beschikbare menskracht en zonder extra hinder voor de gebruikers. En er moeten stappen gezet worden op het vlak van circulair, duurzaam, uitstootvrij, digitaal en geautomatiseerd. Versnellen en verduurzamen dus, maar zeker ook – waar mogelijk – behouden wat er al is.
“Met betere kennis van materialen kan er ook meer worden behouden, wat natuurlijk enorm duurzaam is. Er zijn ook al best veel goede ideeën over die vorm van circulariteit, maar dat blijft vaak hangen bij het object in kwestie”, legt Koops uit. “Opschaling kan ervoor helpen zorgen dat die kennis ook in andere projecten en gebieden terechtkomt. Toch zijn die schaalvergroting en versnelling niet genoeg om de hele renovatie-opgave van 85.000 bruggen en tienduizenden andere objecten het hoofd te bieden.” Er is ook meer geld nodig, maar dat komt volgens Koops en Smolders alleen met een andere benadering en overkoepelende thema’s op de juiste plek terecht.
Anders naar renovatie kijken
Om de 85.000 bruggen die gerenoveerd moeten worden er ‘even’ bij te nemen: die worden nu vooral stuk voor stuk aangepakt, en soms met enkele tegelijk. In de nieuwe aanpak kan dat er heel anders uitzien, schetst Smolders. “Als je honderd of duizend bruggen gaat renoveren in plaats van één tegelijk, dan ontstaat er een heel andere denk- en werkwijze. Meer standaardisatie, betere afstemming met de omgeving, innovatie, snelheid en meer. Dan verandert er écht iets en blijft de goede infrastructuur die wij hebben ook voor de generaties na ons behouden.”
Het artikel gaat verder onder de foto
Het manifest heeft al teweeggebracht dat mensen anders naar het hele thema gaan kijken. Smolders geeft daar een voorbeeld van uit de praktijk van Heijmans. “Bij de renovatie van een rijksweg hebben we het asfalt vervangen, maar we liepen ook tegen een dermate slecht viaduct aan dat er geen verkeer meer overheen kon. Daardoor bleef de weg dicht terwijl het asfalt al vervangen was. Dat is maar één voorbeeld, maar als we dat delen met anderen hebben zij ook zo hun eigen, soortgelijke voorbeelden. En het komt mede door het Manifest Infra dat we dat nu meer met elkaar bespreken.”
“Nu zijn het nog incidenten waarbij je als weggebruiker kunt omrijden. Wij willen het moment dat het écht vervelend wordt voor zijn”, aldus Smolders. De vraag is dan of het Manifest Infra nog wel op tijd komt. Koops is daar duidelijk in. “We zijn op tijd, maar alleen als we inderdaad gaan veranderen. Als dat niet gebeurt, zijn we ook niet op tijd.”
Van reuring naar concrete stappen
Koops onderstreept dat de eerste stap – de publicatie van het Manifest – een efficiënte was. “We zien nu de wil om inzichten te bundelen en met elkaar te kijken wat er anders en beter kan. We hebben reuring gecreëerd en dat was ook de bedoeling, maar nu willen we dat omzetten in concrete stappen.” Smolders vult aan: “Als eerste willen we honderd spelers in de sector vragen zich te committeren aan deze ‘nieuwe Deltawerken’. Met die top honderd willen we dan de hoofdlijnen van het actieprogramma bepalen.”
Bij de beeldspraak van de nieuwe Deltawerken sluit Koops zich aan, ook omdat het weer andere mogelijkheden met zich meebrengt. “De Deltawerken zijn toch een soort Nederlands exportproduct geworden. We moeten nieuwe kennis ontwikkelen voor die renovatie-opgave, bijvoorbeeld over de veroudering van materialen en verduurzaming. Als we die slag weten te maken, hebben we ook meteen ons volgende exportproduct op het gebied van ingenieurskennis in handen.”
Foto afgesloten brug in Delft: A. Straub
Lees ook:
