‘Afspraak Veiligheid in Aanbestedingen nieuwe stap in veiliger maken infrasector’
Met de afspraak Veiligheid in Aanbestedingen willen de grote spelers in de infra- en bouwsector een volgende stap zetten in het veiliger maken van de bedrijfstak. Na een jaar uitstel is deze afspraak sinds begin 2022 van kracht. En het hangt heel erg van het bedrijf in kwestie af welke impact het voldoen aan de eisen op de organisatie heeft, legt Werner van Eck van de Governance Code Veiligheid in de Bouw uit in gesprek met Infrasite.
De Governance Code Veiligheid in de Bouw (GCVB) is een kleine tien jaar geleden ontstaan. De zeven grootste Nederlandse bouwers stelden toen samen met enkele opdrachtgevers en andere betrokkenen vast dat de veiligheid in de bouw te wensen overliet. Dat leidde tot de afspraken die in de Code staan, en daaruit is een organisatie ontstaan die initiatieven neemt om de infra- en bouwbranche veiliger te maken. De afspraak Veiligheid in Aanbestedingen (ViA) is daarvan het meest recente voorbeeld.
Werner van Eck werkt bij KWS en is binnen de GCVB betrokken bij verschillende werkgroepen en activiteiten. Hij legt uit dat veiligheid voorheen vooral van de technische kant werd benaderd. Maar bij veel ongevallen spelen houding en gedrag juist een grote rol.
“Dat stelde ons voor de uitdaging om de cultuur bij alle partijen in de soms erg lange bouwketen te veranderen. Daarbij was er behoefte aan een gelijk speelveld voor verantwoordelijkheden, taken en gestelde eisen op het gebied van veiligheid. Op het snijvlak van dat alles ontstond het idee voor ViA.” In de sector is vervolgens onderzocht of en in welke vorm daar draagvlak voor bestond. “Marktpartijen stimuleren en meenemen is het uitgangspunt van alles wat we met de Governance Code doen en bij de ViA is dat niet anders gegaan.”
Sector nog niet klaar
De afspraak Veiligheid in Aanbestedingen komt erop neer dat de partijen die zijn aangesloten bij de Governance Code van hun ketenpartners eisen dat die tenminste op trede 2 van de Veiligheidsladder gecertificeerd zijn. Dat verlangen ze formeel sinds 1 januari 2022, terwijl dat eigenlijk al een jaar eerder de bedoeling was. Toen werd de sector echter nog niet klaar bevonden. Toch kwam de definitieve invoering van Veiligheid in Aanbestedingen voor sommigen alsnog als een verrassing.
“Iedereen wist wel dat dit er aan zat te komen en toch heeft blijkbaar een deel van de markt gedacht dat het zo’n vaart niet zou lopen. Ook na dat extra jaar waarin de ViA opnieuw uitgebreid is aangekondigd en toegelicht, kwam een flinke groep pas in het laatste deel van 2021 in actie. En de certificerende instanties konden hen natuurlijk onmogelijk allemaal op tijd helpen”, schetst Werner van Eck het plaatje.
Bewust mee bezig zijn
“Om niet per 1 januari al die partners kwijt te raken, hebben we voor een gedoogconstructie gekozen. Bedrijven die nu met ons aan nieuwe projecten beginnen en nog niet op trede 2 van de Veiligheidsladder staan, moeten in elk geval aantonen dat ze aan dat certificeringstraject begonnen zijn. Ook moeten ze een self assessment doen over waar ze staan qua veiligheid, zodat wij weten dat ze er bewust mee bezig zijn. Tegelijk willen we bedrijven die al wel gecertificeerd zijn daarvoor belonen, dus die proberen we bij nieuwe opdrachten voorrang te geven.”
Bedrijven die met en voor de zeventien ondertekenaars van de Code willen werken, moeten bewijs leveren voor het voldoen aan de genoemde eis. De Veiligheidsladder kent daar verschillende gradaties in, van de intensieve volledige audit (SCL-certificaat) tot de lichtere Approved Self Sssessement. Het maakt dus nogal wat uit waar een bedrijf op de matrix terechtkomt en welke impact dat heeft op de organisatie. De Governance Code ondersteunt de sector met handleidingen, video’s en andere vormen van en informatie zo veel mogelijk in het toepassen van ViA.
Van omarmen tot geen meerwaarde zien
Clemens van den Enden van Bouwend Nederland legt uit dat de nieuwe afspraak best wat gevolgen heeft voor infra- en bouwbedrijven. “ViA heeft best wel wat losgemaakt in de sector. Je ziet hierbij dat bedrijven verschillende karakters tonen. Sommigen hebben het omarmd en anderen zien geen of beperkte meerwaarde voor hun bedrijf.”
Omdat veiligheid voor Bouwend Nederland grote prioriteit heeft, worden initiatieven als ViA daarom van harte gesteund, maar wel met oog voor wat het voor de leden betekent. “Natuurlijk kleven er nadelen aan en dat horen we ook van enkele van onze leden. Het gaat er dan vooral om dat er wel heel veel initiatieven zijn. Naast ViA zijn er bijvoorbeeld diverse ISO-certificeringen, daarnaast heb je uiteraard je VCA die je wil bijhouden. Dat belast uiteraard wel de administratie. We onderzoeken daarom ook welke initiatieven samengebracht kunnen worden, waardoor de administratieve last afneemt.”
Bouwend Nederland ziet, net als Werner van Eck, dat een grote stap in veiligheid kan worden gezet met verbetering van cultuur en gedrag. Van den Enden: “Daar is ViA een belangrijke stap in. Het laat bedrijven op een andere manier door hun organisatie kijken en andere gesprekken voeren dan ze gewend waren. Om ze daarin te helpen, heeft Bouwend Nederland een cursus ontworpen voor de self-assessment en bieden we als ledenvoordeel het ‘hein-programma’. Dat laatste is gericht op verandering van de organisatiecultuur en het individuele en onderlinge gedrag en leert dus onder meer de gesprekken aan te gaan, zoals bedoeld met ViA.”
Stap voor stap
Met Veiligheid in Aanbestedingen gaat het niet alleen om eisen aan veilig werken in bouw en infra stellen, legt Werner van Eck tot slot uit. “Het gedachtegoed achter ViA staat wat mij betreft centraal, en dat is met elkaar stappen zetten in het veiliger maken van de bouw en infra. Het zou fantastisch zijn als iedereen nu al gecertificeerd was. Zo ver is het nog niet, maar met behulp van de afspraak Veiligheid in Aanbestedingen werken we daar wel stap voor stap naartoe. ViA is een groeimodel. Als systeem stelt het harde eisen en dat is ook nodig. Maar dat neemt niet weg dat er al veel is bereikt in het bewustzijn over veiligheid en de cultuur die daarmee samenhangt. Dat is gaaf om te zien en goed om af en toe bij stil te staan.”
Lees ook:
