De bouwsector moet in haar eigen belang haast maken met de transitie naar een circulaire bouweconomie. Door de structureel terugkerende lage waterstanden in de rivieren zullen de prijzen van bouwgrondstoffen als zand en grind de komende jaren sterk stijgen. Daar komt bij dat het aantal plaatsen binnenlands waar zand en grind gewonnen kunnen worden sterk terugloopt.

Dat beeld schetst sectorbankier Leontien de Waal van ABN AMRO deze maand is een opiniestuk. Door het lage water op de rivieren kunnen schepen soms wel tot meer dan de helft aan lading meenemen. Dat leidt er toe dat de vrachtprijzen torenhoog zijn. De Waal voorspelt dat dit de komende jaren waarschijnlijk een terugkerend verschijnsel zal zijn. In de eerste zes maanden van dit jaar stegen de invoerprijzen voor grind met 6,5 procent, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat percentage kan gemakkelijk verdubbelen in de tweede helft van dit jaar, denkt De Waal.

Buitenland

Een tweede reden dat de bouwsector versneld zou moeten overstappen op hergebruikte grondstoffen is dat de aanvoer van vers zand en grind de komende jaren naar verwachting snel zal krimpen. Een groot deel van de huidige vergunningen voor winning van zand en grind loopt tot en met 2026 en op dit moment worden ernauwelijks nieuwe vergunningen afgegeven. Dat betekent dat de Nederlandse bouwers meer afhankelijk worden van aanvoer uit het buitenland.

De Waal: ‘Van al het in 2020 verbruikte zand, grind en natuursteen, werd zo’n 32 procent geïmporteerd. De import van met name grind is de afgelopen jaren weliswaar afgenomen, maar met het uitzicht op aflopende Nederlandse winvergunningen zal de afhankelijkheid van import weer toenemen. Dat betekent dat er grotere hoeveelheden zand en grind over veel langere afstanden over de rivieren vanuit onder meer Duitsland, Italië en België moeten worden getransporteerd.’

Viaducten

‘In een optimistisch scenario becijferen het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) en Metabolic dat bij voortzetting van huidige bouwmethoden het gat tussen vraag naar bouwmaterialen en het aanbod van secundaire, hergebruikte bouwmaterialen en grondstoffen kan dalen van 55 procent in 2019 naar 52 procent in 2030,’ zegt De Waal. ‘Pas in 2050 verkleint het gat naar 38 procent. Op korte termijn is er beperkt zicht op het invullen van de vraag naar zand en grind met extra hergebruikte materialen. Aanzienlijke volumes nieuw zand en grind, aangevoerd over het water, blijven nodig voor de aanleg van betonnen viaducten, kades en bruggen, aldus De Waal.

‘Aangezien hoge prijzen van zand en grind naar verwachting geen tijdelijk fenomeen zijn, dreigen bouwactiviteiten te moeten worden beperkt, terwijl we juist serieus tempo moeten gaan maken in het realiseren van de bouwopgave in Nederland. Een versnelde transitie naar een circulaire bouweconomie is een mooi antwoord op uitblijvende nieuwe winvergunningen en structureel terugkerende laagwaterstanden,’ aldus Leontien de Waal in haar opiniestuk.

Lees ook:

Bijzonder: Rijkswaterstaat ontraadt bedrijven in te schrijven op aanbestedingen

Help, waar zijn de laadpunten?